اعلام نتایج پروژه اندازه گیری آلودگی هوا در تونل نیایش - کلوب آگهی

به گزارش شهرنوشت، حسین شهبازی سرپرست معاونت فنی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: یکی از سوالات مطرح شده در سال های اخیر در زمینه آلودگی هوای شهر تهران، صندلی و اهمیت خودروهای سواری بنزینی در آلودگی هوای شهر تهران بوده و این که اجرای طرح های ترافیکی هدفمند از جمله طرح کاهش در راستای ارتقای کیفیت هوا تاثیری بر کاهش آلودگی هوای شهر تهران دارد یا خیر؟

شرکت کنترل کیفیت هوا با همکاری دانشگاه صنعتی شریف و آزمایشگاه های معتبر بین المللی، در سال 1397 آغاز به انجام مطالعه آلودگی در تونل های شهری کرد و این مطالعه با بررسی آلودگی در تونل نیایش آغاز شد. در این تحقیق با استقرار سه ایستگاه با تجهیزات پیشرفته در داخل و خارج تونل نیایش، آلودگی هوای داخل و خارج تونل در یک دوره زمانی یک هفته ای، در اردیبهشت 1397، نمونه برداری شد. همچنین با استفاده از یک دوربین فیلمبرداری حجم تردد و نوع خودروهای عبوری از تونل ثبت و در نهایت شمارش شد.

آنگونه که شهبازی گفته، تونل های شهری یکی از آلوده ترین نقاط از نظر غلظت ذرات معلق در شهرها هستند. با توجه به این که تنها منبع فراوری آلودگی در تونل های شهری، خودروها هستند، این محیط ها بستری ایده آل برای انجام مطالعات آلودگی فراوریی خودروها است. به بیان دیگر، با تقریب خوبی تمام ذرات معلق موجود در تونل ناشی از تردد خودروها بوده و سایر منابع صنعتی، کشاورزی و خانگی و ... در فراوری این ذرات نقشی ندارند.

به همین جهت با مطالعه آلودگی هوا در تونل می توان اطلاعات بسیار ارزشمندی در مورد ضرایب انتشار آلایندگی خودروها بدست آورد. همچنین با بررسی جنس و ترکیبات ساختاری ذرات معلق منتشر شده توسط خودروها در تونل میتوان به منشاء فراوری ذرات پی برد. به عنوان مثال با بررسی جنس ذرات میتوان معین کرد که کدام دسته از ذرات از اگزوز خودرو خارج شده اند و کدام دسته از ذرات ناشی از منابع دیگر از جمله سایش لنت ترمز، لاستیک خودرو و ... هستند.

شهبازی توضیح داد: تونل نیایش یکی از بزرگ ترین تونل های شهری ایران، با طول تقریبی 6.7 کیلومتر، است که بزرگراه نیایش را به بزرگراه صدر انتقال می دهد. با توجه به این که تردد ناوگان حمل و نقل سنگین در این تونل غیرمجاز است، عمده ذرات معلق نمونه برداری شده ناشی از تردد خودروهای سبک بنزینی است.

سرپرست معاونت فنی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره اهداف انجام پروژه گفت: معین ضریب انتشار ذرات معلق خودروهای سبک سواری در شهر تهران، معین اجزا و ترکیبات شیمیایی تشکیل دهنده ذرات معلق منتشر شده توسط خودروهای سبک سواری در شهر تهران و منشایابی منابع اصلی به وسیله شناسایی عناصر موجود در ذرات، صحت سنجی سیاهه انتشار شهر تهران و فراوری داده ها و اطلاعات ارزشمند در زمینه بروزرسانی سیاهه انتشار شهر تهران و ارزیابی اثربخشی طرح های ترافیکی هدفمند در زمینه کاهش کاهش آلودگی هوای شهر تهران از جمله طرح کنترل آلودگی هوای شهر (طرح کاهش) بطور کلان در این پروژه دنبال می گردد. با توجه به این که تجهیزات مربوط به انجام بررسیهای شیمیایی این پروژه در کشور موجود نبوده، کلیه بررسیهای مربوط به ذرات معلق جمع آوری شده در تونل نیایش در موسسه Paul Scherrer Institute سوییس و موسسه تحقیقاتی Helmholtz Zentrum در کشور آلمان انجام گرفت.

شهبازی در بخش مهمی در گزارش این پروژه تاکید نمود: نتایج پروژه نشان داد که اولا ضریب انتشار ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون (PM2.5) برای ناوگان خودروهای سواری بنزینی شهر تهران در حدود 16 میلی گرم به ازای هر کیلومتر تردد خودرو است. در ثانی، تشخیص نقش پررنگ عناصری نظیر آهن و آنتیموان در ساختار ذرات معلق ناشی از تردد خودروها که منابعی غیراحتراقی داشته و ناشی از عواملی از جمله لنت ترمز است، از دیگر دستاوردهای ارزشمند این تحقیق بوده است. علاوه بر ترمز، ذرات منتشر شده ناشی از فرسایش لاستیک خودرو از منابع اصلی کربن آلی است. سهم بالای کربن آلی در انتشارات ناشی از ناوگان سبک بنزینی حمل و نقل تهران را نیز می توان به فرسایش لاستیک خودروها نسبت داد. به عبارت دیگر، سایش لنت ترمز، تایر خودرو و حتی سطح جاده در اثر تردد خودروها نیز از منابع دیگر فراوری ذرات معلق در خودروهای سواری است که در اثر افزایش حجم ترافیک و تردد خودروها افزایش پیدا می نماید.

شهبازی همچنین در بخش دیگری از این گزارش خاطرنشان کرد: تاکنون در شهر تهران نقش محوری ترافیک در فراوری آلودگی های ناشی از عوامل غیر احتراقی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. رانندگی در ترافیک سنگین موجب می گردد تا رانندگان تهرانی چندین برابر بیشتر از رانندگان سایر مناطق از ترمز استفاده نمایند. در نتیجه نقش مخرب ترافیک، نه تنها به عنوان عاملی که منجر به فراوری آلاینده های ناشی از احتراق می گردد، بلکه به عنوان عاملی موثر در معین شیوه رانندگی و به تبع آن فراوری ذرات معلق ناشی از عوامل غیر احتراقی بسیار برجسته است. از این روی توجه ویژه به نقش خودروهای سواری در انتشار ذرات معلق و طراحی سیاست های بنیادین در راستای کاهش انتشار این ذرات ضروری به نظر می رسد. روانسازی ترافیک و کاهش استفاده از خودروهای تک سرنشین از راهکارهای اساسی در جهت کاهش انتشار ذرات معلق ناشی از فرآیندهای سایشی در خودروهای سواری و سایر ناوگانهای پر تردد دارد.

شهبازی در سرانجام اظهار کرد: براساس نتایج بدست آمده در پروژه تونل نیایش، در جدیدترین بروز رسانی سیاهه انتشار آلایندگی شهر تهران برای سال مبنای 1396، محاسبات انتشار ناشی از فرآیندهای سایشی خودروها (از جمله سایش لنت ترمز، تایر خودرو و سطح جاده) بصورت جدی مد نظر قرار گرفته و سهم آن از کل ذرات معلق فراوریی در شهر تهران معین شد.

مقایسه نتایج سیاهه انتشار سال 1396 با نتایج بدست آمده از پروژه تونل نیایش نشان دهنده دقت قابل قبول محاسبات سیاهه انتشار شهر تهران است و سهم خودروهای سواری بنزینی در کل ذرات معلق فراوریی بخش حمل و نقل افزایش قابل ملاحظه ای پیدا نموده است. براساس آخرین سیاهه انتشار آلایندگی شهر تهران برای سال 1396، خودروهای سواری شهر تهران از سه طریق موجب فراوری و انتشار ذرات معلق به هوای شهر تهران می شوند. بخشی از ذرات از اگزوز خودروهای سواری خارج شده و بخش دیگری ناشی از سایش لنت ترمز، تایر و سطح جاده میب اشد. گازهای آلاینده خروجی از اگزوز خودروهای سواری نیز، موجب تشکیل ذرات معلق ثانویه در هوای شهر تهران می شوند. بر اساس سیاهه انتشار سال 1396 شهر تهران، فراوری ذرات احتراقی و سایشی خودروهای سواری به تنهایی سهم 14درصدی در ذرات معلق فراوریی در شهر تهران دارند. علاوه بر آن گازهای آلاینده خروجی از اگزوز خودروهای سواری بنزینی تاثیر مستقیمی در فراوری ذرات معلق ثانویه داشته که در جو شکل می گیرند. سهم خودروهای سواری بنزینی در فراوری گازهای آلاینده شهر تهران نیز در حدود 38درصد است که نشان می دهد خودروهای سواری بنزینی از مهم ترین منابع آلاینده در شهر تهران هستند و کاهش تردد آنها در سطح شهر قطعا باعث کاهش آلودگی هوای شهر تهران خواهد شد.