ویراستار کیست و ویرایش چطور انجام می گردد؟ (معرفی مشاغل حوزه ویراستاری) - کلوب آگهی

ویرایش فرایندی است که طی آن ویراستار کیفیت یک متن را از جهات مختلف بهبود می بخشد و آن را با اصول نگارشی مربوط به یک سبک یا شیوه نامه نگارشی خاص منطبق می نماید تا آن اثر برای انتشار آماده گردد.

انواع مختلفی از ویرایش وجود دارد؛ از ویرایش تکوینی گرفته تا تصحیح متون که اغلب آن ها به اسم مراحل مختلف فرایند ویرایش در نظر گرفته می شوند. ویرایش یک نوشته از مراحل فنی و ظاهری شروع می گردد و به اصلاحات ظریف تر مثل ملاحظات سبکی و معناشناختی ختم می گردد.

نوع ویرایش لازم برای هر متن خاص بستگی به این دارد که روی آن نوشته در مرحله نگارش چقدر کار شده باشد. آثار ساختارمند و صیقلی ممکن است فقط به یک ویرایش فنی کوچک احتیاج داشته باشند به همراه اعمال سایر ترجیحات و رویه های مربوط به مؤسسه انتشاراتی که قرار است آن اثر را منتشر کند.

برخی از انتشاراتی های کوچک ممکن است فرایند ویرایش آثارشان زیاد پیچیده و طولانی نباشد، در حالی که برخی از انتشاراتی های عظیم و صاحب نام ممکن است قبل از انتشار اثر، ویرایش های گسترده تری طی چندین مرحله مجزا روی آن انجام دهند.

در ادامه این مقاله از خبرنگاران مگ، ابتدا مفهوم ویراستاری به همراه هدف و اهمیت آن تشریح شده است، سپس در ادامه شیوه های مختلف ویرایش متون و انواع ویراستارها معرفی شده اند. با ما همراه باشید.

اصلاح و بازنویسی، راز دستیابی به یک متن واضح و رسا

بازنویسی و ویرایش راز دستیابی به یک متن شفاف و استاندارد است. مرحله ای که نتیجه کار یک نویسنده در آن تعیین می گردد. بیشتر نویسندگان در همان ابتدا آنچه را که می خواهند بگویند در نوشته اشان بیان نمی نمایند یا مفهومی که در فکرشان است را آن طور که باید بیان نمی نمایند.

تمام متون پیش از بازنویسی همواره مسائلی دارند؛ گاهی اوقات ابهام دارند و واضح نیستند. گاهی اوقات چهارچوب منطقی یا مفهومی متن مشکل دارد و ارتباط بین مفاهیم مغشوش است. گاهی متن دارای زیاده گویی و اطناب است. گاهش اوقات لحن متن زیادی تند است یا زیادی پرجلوه و پر ادعا به نظر می رسد. گاهی اوقات هم ممکن است متنی خسته نماینده باشد یا پر از حشو و کلیشه های تهی از معنا. گاهی اوقات متن عاری از ریتم و آهنگ لازم است. گاهی اوقات هم می توان متن را به روش های مختلف خواند و معانی مختلف برداشت کرد. برخی وقت ها هم یک جمله با جمله ماقبل خود ارتباطی منطقی و مفهومی ندارد.

نکته مهم این است که رسیدن به یک متن واضح و رسا نتیجه اعمال ترفندها و تغییرات زبانی و ادبی بسیاری است که در حیطه تخصص یک ویراستار می گنجند.

ویراستاری چیست؟

ویراستاری یا ویرایش عبارت است از گزینش و آماده سازی مطالب مکتوب، تصویری، شنیداری یا ویدیویی که به وسیله شخص یا نهادی با هدف انتقال پیغام یا اطلاعات تعیین استفاده می گردد. فرآیند ویرایش می تواند شامل اصلاح، خلاصه سازی، سازماندهی و بسیاری از تغییرات دیگر باشد که به منظور دستیابی به یک اثر استاندارد، یکپارچه، دقیق و عاری از مشکل انجام می گردد.

فرایند ویرایش اغلب با شکل گیری ایده نویسنده برای خلق اثر شروع می گردد و با نوشتن اثر در قالب همکاری بین نویسنده و ویراستار ادامه می یابد. ویرایش عموما مبتنی بر به کار گیری مهارت های خلاقانه، روابط انسانی و پیروی از مجموعه ای از روش های دقیق و تعیین می باشد.

ویرایش نه تنها به دانش و مهارت زبانی احتیاج دارد بلکه مستلزم این توانایی و شهود هم هست که ویراستار در یک نگاه تشخیص بدهد چه چیزی در متن درست است و چه چیزی سر جای خودش نیست. ویراستار باید معنا و هدف متن را به درستی درک و احساس کند.

ویراستار در متنی که پیش روی اوست باید در پی رفع کج تابی ها، ایجاد ثبات و یکپارچگی سبکی و وضوح بیانی باشد. او بعلاوه باید بتواند بدون تعصب و دخالت دادن ایدئولوژی و عقایدش هر نوشته ای را آنالیز و اصلاح کند.

یک ویراستار مجرب آرایه های زبانی و ادبی نامتداول و کاربردهای نامتعارف زبان را به راحتی تشخیص می دهد. او می داند که چه زمانی باید تغییری در ساختار متن انجام دهد و اینکه چگونه این کار را با درایت تمام انجام دهد. یاری به نویسنده برای یافتن لحن خودش، بخشی از این فرایند است.

درباره آثاری که به وسیله یک ویرایشگر حرفه ای، ویراستاری شده اند، ساختار متن کاملا یکپارچه است و کمترین عنصری از پیغام نویسنده یا تجربه خواننده کاسته نشده است.

ویراستار ارشد در بسیاری از نشریات تحت اسم سردبیر (Chief Editor)، دبیر اجرایی یا دبیر تحریریه شناخته گردد. ویراستارانی هم که به صورت مکرر و در سطوح بالا ممکن است با یک مجله یا نشریه همکاری داشته باشند، اسم دبیر همکار (Contributing Editor) را به دست آورند. درباره روزنامه ها و مجلات، بعد از این سطح، دبیران بخش های مختلف مانند اقتصاد، ورزش و سبک زندگی قرار می گیرند که مطالب مربوط به این حوزه ها را گزینش و ویرایش می نمایند.

در صنعت نشر کتاب، ویراستاران معمولا کتاب های مختلف و سایر تألیفات این چنینی را ویرایش و سازماندهی می نمایند. برخی دیگر هم نسخه های قدیمی آثار یک نویسنده کلاسیک را تصحیح می نمایند. عقد قرارداد با نویسندگان و جذب آثار تازه برای انتشار هم وظیفه دبیر انتشارات (Acquisitions Editor) است. یافتن ایده های مخاطب پسند و ارائه آن ها به نویسندگان مناسب برای تألیف اثر بر مبنای آن ها هم جزء وظایف دبیر بازاریابی (Sponsoring Editor) است.

آن دسته از ویراستارانی هم که مستقیم روی متن کار می نمایند عموما ویراستار (Copy editors) نامیده می شوند که معمولا متون را به لحاظ املایی، دستوری و سبکی اصلاح و آماده انتشار می نمایند. با این حال این گروه از ویراستاران هم با توجه به حوزه تخصصی کارشان و سطح ویرایشی که بر روی یک متن انجام می دهند به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به تشریح آن ها می پردازیم.

در روزنامه ها و خبرگزاری های اینترنتی، سردبیران مطبوعاتی یا ویراستاران اسم و موضوع مطالب را تعیین می نمایند و روی موضوعات اساسی تری مانند اطمینان از صحت خبر، رعایت بی طرفی و انطباق متن خبر با سیاست های داخلی خبرگزاری کار می نمایند. در برخی این ویراستاران خبری صفحه آرایی روزنامه یا مجله را هم طراحی می نمایند و صندلی اخبار مختلف در هر صفحه را انتخاب می نمایند.

هدف از ویرایش چیست؟

هدف از ویرایش یک اثر (مکتوب، صوتی، تصویری یا نمایشی) این است که اطمینان حاصل کنیم محتوا و شیوه بیان آن اثر با پیغامی که مد نظر ما است و بعلاوه با مخاطب، تناسب و انطباق داشته باشد. ویرایش عموما حول محور عناصر زیر می چرخد.

• وضوح: آیا پیغام یا داستان شما برای مخاطب واضح و قابل درک است؟
• انسجام: آیا همه اجزا و قسمت های مختلف اثر با هم تناسب دارند و در مجموع یک کلیت واحد و منطقی را تشکیل می دهند؟
• چفت و بسط منطقی: آیا اثر مخاطب را به شیوه ای منطقی از ابتدای متن به انتهای متن هدایت می نماید؟
• محتوا: آیا پیغام یا داستان شما مناسب نوشته شده و برای مخاطب هم به شیوه ای مناسب ارائه شده است؟ آیا این اثر احتیاجها یا انتظارات مخاطب را برآورده می نماید؟
• لحن: آیا لحن و سبک کار به درستی منعکس نماینده شخصیت واقعی نویسنده متن است؟

دو رویکرد به ویرایش

دو رویکرد کلی به ویرایش وجود دارد: ویرایش هم زمان و ویرایش پیش نویس. بیشتر ما هنگام نوشتن، متن را ویرایش هم می کنیم و هم زمان با ویرایش کردن، مطالبی هم به متن اضافه می کنیم. در واقع نمی توان بین این دو تمیز قائل شد. شما در حال نوشتن هستید، سپس یک کلمه را در یک جمله تغییر می دهید، سه جمله دیگر هم به متن اضافه می کنید، سپس یک عبارت را از انتهای جمله به ابتدای آن منتقل می کنید که یک ایده تازه ناگهان از این تغییر به فکر شما خطور می نماید، بنابراین یک پاراگراف تازه می نویسید که تا آن لحظه احتیاجی به آن نبود. این کار ویرایش هم زمان است.

درباره ویرایش پیش نویس، شما فرایند نوشتن را متوقف می کنید، صفحات را جمع می کنید، آن ها را می خوانید، درباره قسمت هایی که مناسب است و بعلاوه مسائل متن یادداشت برداری می کنید، سپس دوباره متن را بازنویسی می کنید. فقط در حالت ویرایش پیش نویس است که شما به کلیت متن پی می برید و آن را با تمامیتش درک می کنید، سپس به اسم یک فرد مجزا، می توانید متن را آنالیز کنید.

سطوح ویرایش

آخرین قدم در نگارش یک متن این است که دوباره به عقب برگشت و ناهمواری های متن را اصلاح کرد. این کار معمولا در چند سطح مختلف انجام می گردد که به توضیح زیر هستند؛

• حقایق: مطمئن شوید آنچه که نوشته اید با واقعیت و حقایق موجود منطبق است.
• املای کلمات: املای اسامی افراد و مکان ها، عناوین مختلف، کلمات با املای غیر معمول، غلط املایی متداول خودتان را چک کنید. شما برای این کار می توانید از یک غلط یاب املایی آنلاین هم بهره ببرید اما پیش از این کار سعی کنید چشمان خود را درست تربیت کنید.
• اعداد: ارقام موجود در متن، به ویژه شماره تلفن ها را دوباره آنالیز کنید. سایر اعداد را هم همین طور، مطمئن شوید که تمام محاسبات ریاضی موجود در متن درست است و سایر اعداد (برآورد جمعیت، حقوق و غیره) منطقی به نظر می رسد.
• دستور زبان: فاعل و فعل باید با هم منطبق باشند، ضمایر به مراجع صحیح احتیاج دارند و چیزهایی از این دست.
• سبک: انطباق کامل و یکپارچه متن با شیوه نامه های مندرج و مربوط به مؤسسه انتشاراتی یا سازمانی که قرار است اثر شما را منتشر کند.

شش نوع اصلیِ ویرایش چیست؟

اگرچه ممکن است تفاوت هایی در نام گذاری انواع مختلف ویرایش وجود داشته باشد، اما به طور کلی، شش نوع اصلی ویرایش وجود دارد که روی متون مختلف اعمال می شوند که بدون ترتیب خاصی در ادامه آورده شده اند.

• ویرایش تکوینی یا بنیادی
• ویرایش ساختاری
• ویرایش ادبی
• ویرایش صوری
• ویرایش فنی
• نمونه خوانی

تفاوت این نوع ویرایش ها چیست و چه زمانی به هر کدام احتیاج دارید؟ هر یک از این انواع ویرایش بخش مهمی از فرایند اصلاح و بازنویسی متون محسوب می گردد است که به طور کلی مراحل پیشرفت آماده سازی متن را از اصلاحات عمده و درشت تا رسیدن به نسخه نهایی نشان می دهد. بسته به نوع متنی که در حال ویرایش آن هستید، ممکن است در این مراحل ویرایش همپوشانی وجود داشته باشد، اما بیشتر، مراحل ویرایش واضح بوده و از یکدیگر متمایز هستند.

1- ویرایش تکوینی (Developmental editing)

یک ویراستار تکوینی در ویرایش متون به مسائل عظیم و اساسی توجه می نماید.

اولین مرحله این نوع ویرایش شامل خواندن کل متن برای ارائه نکات نوشتاری بر اساس احتیاجهای ویرایشی متن است. در واقع ویراستار متن را به طور کامل ارزیابی می نماید تا مطمئن گردد که شخصیت های داستان شما به خوبی پرداخت شده اند، اتفاقات داستان قابل باور است، تنش و ساختار روایی داستان از پیچیدگی و مجذوب کنندهیت لازم برخوردار است و موضوعاتی از این قبیل.

در نقدی که ویراستار تکوینی برای متن شما می نویسد ممکن است به این نکات اشاره کند که یکی از شخصیت های داستانتان برای مخاطب خسته نماینده است، پلات داستان دارای نقصان هایی است، در ساختار روایی اثر تنش کافی وجود ندارد یا طرح کلی اثر خیلی کلیشه ای است و مجذوب کنندهیت زیادی برای مخاطب ایجاد نمی نماید.

اگر تازه پیش نویس داستان خود را به سرانجام رسانده اید و در پی ویرایشگری هستید تا اثر شما را نقد کند، یک ویراستار تکوینی می تواند برترین خواننده بتا (آزمایشی) برای شما باشد.

ویرایش تکوینی، که تحت اسم ویرایش محتوایی هم شناخته می گردد، معمولا اولین مرحله ویرایش است که یک پیش نویس تکمیل شده باید طی کند.

این نوع ویرایش ممکن است برای کتاب ها، مقالات دانشگاهی، مقالات تحقیقی یا مقالات عمومی اعمال گردد.

ویرایش تکوینی محتوای اثر را با نگاهی عمیق آنالیز می نماید. ویرایش تکوینی تصویر کلی متن را در نظر می گیرد و چنین سؤالاتی را مطرح می نماید که آیا این اثر دارای انسجام منطقی است؟ جریان اطلاعات در اثر روان و شفاف است؟ آیا مفاهیم و ایده های موجود در متن به وضوح پیشرفته و بیان شده اند؟ آیا نقصان یا اشکال منطقی عمده ای در متن وجود دارد؟

اگر از یک ویراستار تکوینی برای اصلاح نوشته هایتان یاری بگیرید او معمولا برای شما روی متن یادداشت هایی می گذارد و تغییرات عظیم و عمده ای را به شما توصیه می نماید. ویراستار بعلاوه ممکن است بخش هایی از متن را حذف کند یا پیشنهاد کند اطلاعات بیشتری را به متن اضافه کنید.

2- ویرایش ساختاری (Structural editing)

در ویرایش ساختاری هدف ویرایشگر اصلاح ساختار داستان است. یک ویراستار ساختاری کل کتاب شما را می خواند و سپس به شما توصیه می نماید که چه نوع ساختاری بیانی با نوع داستان شما سازگاری بیشتری دارد.

به اسم مثال، داستان شما ممکن است برای بیان گذشته یکی از شخصیت ها، احتیاج به استفاده از فلاش بک داشته باشد، نه قصه گویی به شیوه خطی تاریخی. یا شاید بالعکس، یک نویسنده از فلاش بک های زیاد استفاده نموده باشد که این مسأله می تواند توجه و تمرکز خواننده را از سیر داستانی منحرف کند، بنابراین ویراستار ساختاری ممکن است رویکرد خطی تری را به نویسنده توصیه نمایند.

این ویراستارها بعلاوه ممکن است درباره حجم و طول فصل های کتاب شما هم اظهار نظر نمایند.

بسیاری از ویراستاران تکوینی، خدمات ویرایش ساختاری را هم ارائه می دهند، بنابراین می توانید از آن ها بخواهید که این نوع ویرایش را هم برای متن شما انجام دهند، زیرا شما این کار را در مراحل اولیه نوشتن خود لازم دارید.

آن ها پس از آنالیز متن بازخورد ساختاری را به شما ارائه می دهند، درست همچون ویرایش تکوینی. در واقع ویرایش ساختاری می تواند همراه با ویرایش تکوینی یا به اسم یک فرایند جداگانه انجام گردد.

3- ویرایش ادبی (Copy editing)

اگر احساس می کنید که داستان شما به لحاظ ساختار، محتوا و انسجام منطقی نگارش در شرایط خوبی واقع شده است و آماده هستید که کسی اثر شما را از نظر املا، دستور زبان و کیفیت کلی نگارش آنالیز و اصلاح گردد باید از یک ویراستار ادبی یاری بگیرید.

در این نوع ویرایش متن شما جمله به جمله آنالیز می گردد تا اشتباهاتی مانند غلط های املایی، ناسازگاری دستوری یا ساختارهای مبهم و جملات گیج نماینده که بر خوانایی متن شما تأثیر می گذارد، اصلاح شوند.

ویراستاران ادبی فقط به کاربرد صحیح صورت های زبانی توجه دارند نه محتوای اثر. این گروه از ویراستاران می خواهند مطمئن شوند که از ساختارهای دستوری به درستی استفاده می کنید و هر بار نام شخصیت خود را درست می نویسید تا خواننده شما بتواند روی داستان تمرکز کند.

شما باید بدانید که مجموعه مهارت های ویراستار ادبی شامل چه چیزهایی است تا بتوانید پیش بینی کنید که آن ها در پی چه نکاتی هستند و چرا. مهارت های آن ها شامل آنچه در ادامه آورده شده است؛

• علائم نگارشی: رایج ترین علائم نگارشی استفاده شده به وسیله ویراستاران ادبی شامل ویرگول، گیومه، نیم فاصله و نقطه ویرگول است.
• املا: شامل هرگونه غلط املایی است.
• دستور زبان: رایج ترین مقوله های دستوری که به وسیله ویراستاران ادبی استفاده می گردد شامل انطباق دستوری بین فاعل و فعل و همین طور کاربرد صحیح صورت تصریفی فعل (زمان فعل) است.
• واژه گزینی: ویراستاران ادبی قادر هستند به شما بگویند که متداول ترین صورت استفاده شده برای هر مفهوم زبانی چیست و چگونه می توانید برای توسعه دامنه ارتباط خود با خواننده برخی کلمات را با معادل های بهتر یا به روزتر عوض کنید.
• تکرار: آیا در متن خود از یک کلمه زیاد استفاده نموده اید؟ آیا می توان آن کلمه را با چیز دیگری جایگزین کرد؟
• راستی آزمایی اطلاعات موجود در متن: ویراستاران ادبی آنالیز می نمایند که آنچه شما در متن خود بیان نموده اید درست است یا نه.
• زاویه دید: ویراستاران ادبی هر گونه ناسازگاری از منظر زاویه دید را در متن شما یافته و اصلاح می نمایند و متنی یکپارچه و یکدست به شما تحویل می دهند.
• توصیفات و توضیحات: ویراستاران ادبی اطمینان حاصل می نمایند که همه توصیفات مربوط به شخصیت ها و مکان ها یکدست و یکپارچه باشند و برای خوانندگان مختلف قابل درک باشند.

4- ویرایش صوری (Line editing)

ویرایش صوری با ویرایش ادبی یکسان نیست اگرچه اغلب آن ها با هم اشتباه گرفته می شوند. ویرایش صوری که اغلب ویرایش سبکی هم نامیده می گردد، از منظر محتوا و جریان ارائه مطالب روی متن تمرکز دارد.

در ویرایش صوری تمرکز روی انتخاب کلمات، ساختار جملات، زمان انتخابی برای افعال و نحوه توصیفات است. ویراستار صوری لحن نثر شما را آنالیز و اصلاح می نماید؛ همین طور نحوه به کارگیری کلمات برای ایجاد یک تجربه لذت بخش و مجذوب کننده برای خواننده.

ویراستار صوری به نثر شما از منظر سبک می نگرد، نه از منظر فنی زبان (مانند ویراستار ادبی). اگر احساس می کنید که نثر شما به مقدار کافی صاف و صیقلی به نظر نمی رسد، یک ویراستار صوری در این حالت می تواند به شما یاری کند.

ویراستار صوری تأثیر نوشتار شما را با دقت آنالیز می نماید و با اعمال اصلاحات لازم سعی می نماید تا اطمینان حاصل کند که نوشته شما واضح و گویا است.

ویراستاران صوری عبارت هایی که کلیشه ای به نظر می رسند را با اصلاحات زنده و به روز جایگزین می نمایند. آن ها بعلاوه بر وضوح متن تمرکز می نمایند و سعی می نمایند ساخت نوشتار شما را تا حد ممکن که به معنی آسیبی وارد نگردد، ساده نمایند تا معنی و مفهوم بنیادین متن برای خواننده بیش از حد پیچیده نباشد.

برای هر نوع نوشته ای، هم ویرایش صوری و هم ویرایش ادبی انواع مهمی از ویرایش محسوب می شوند که نوشته های شما را پالایش و جلا می دهند.

5- ویرایش فنی (Mechanical Editing)

اکنون که متن شما از نظر ساختار، محتوا، انسجام، سبک، جریان، دستور زبان و انتخاب کلمات آنالیز شده است، زمان آخرین مرحله ویرایش است؛ ویرایش فنی.

ویراستار فنی وظیفه س آنالیز املای کلمات، انطباق ساختارهای نحوی، علائم سجاوندی و قالب بندی متن را بر عهده دارد. به اسم مثال در ویرایش آکادمیک وقتی که می خواهید اطمینان حاصل کنید که مقاله شما کاملا با راهنمای سبک نگارش مقاله (APA, MLA, Chicago) مطابقت دارد، یک ویراستار فنی این کار را برای شما انجام می دهد.

خدمات ویرایش ادبی گاهی اوقات شامل ویرایش فنی هم می گردد. با این حال، این دو نوع ویرایش با هم متفاوت هستند، بنابراین در هنگام استفاده از سرویس ویرایش ادبی، مطمئن شوید که این نوع ویرایش شامل ویرایش فنی هم می گردد یا نه.

6- نمونه خوانی (Proofreading)

نمونه خوانی آخرین مرحله در فرآیند ویرایش است برای اینکه مطمئن شوید هیچ خطایی در نسخه نهایی شما وجود ندارد. نمونه در واقع به پیش نویس نسخه نهایی کتاب شما اشاره دارد، بنابراین آخرین فرصت برای ویرایش و اصلاح متن قبل از انتشار است.

نمونه خوان در این مرحله در پی همه چیزهایی است که ویرایشگر ادبی شما آن ها را آنالیز نموده است. او با نهایت دقت سعی دارد هر گونه خطایی را که ممکن است تصادفا رفع نشده باشد، پیدا کند.

بسیاری از نمونه خوان ها روی نسخه چاپی متن کار می نمایند؛ زیرا در پی مسائلی هستند که در طول فرایند طراحی و چاپ ممکن است به وجود آمده باشد، مانند ایرادات مربوط به حروف چینی، فاصله خطوط یا صفحه بندی. آن ها بعلاوه زیرنویس های تصاویر، چیدمان کلی صفحه، شماره گذاری صفحات، لیست مطالب، ایندکس (در صورت وجود) و حتی متن پشت جلد را هم آنالیز می نمایند.

اگرچه گاهی اوقات انواع مختلف ویرایش کمی همپوشانی دارند، اما به لحاظ خروجی کار از یکدیگر متمایز محسوب می شوند. اطلاع از این تفاوت ها در هنگام استخدام یک ویراستار از اهمیت زیادی برخوردار است. بعلاوه بیان شفاف و تعیین احتیاجهای خودتان به ویراستار.

انواع ویراستاران و آنچه آن ها انجام می دهند

همان طور که انواع مختلف از ویرایش وجود دارد، ویرایشگران هم انواع مختلفی دارند که هر یک از آن ها نقش متفاوتی در فرایند انتشار یک اثر دارند. انتخاب ویرایشگر مناسب برای پروژه شما بستگی به احتیاجهای شما و گاهی اوقات بودجه شما دارد. در ادامه نقش های مختلفی که ویراستاران در فرایند انتشار یک مقاله یا کتاب ایفا می نمایند، آورده شده است.

1- خواننده بتا (Beta Reader)

خوانندگان بتا عموما افرادی هستند که به آن ها اجازه می دهید نوشته های شما را آنالیز نمایند و نظرشان را با شما در میان بگذارند. آن ها احتیاج به سابقه زیادی در ویرایش ندارند، اما غالبا توصیه های ارزشمندی دارند که از یک نگاه بکر و تازه منشعب می شوند. در صورت نوشتن کتاب، اگر در پی دریافت بازخورد ارزنده و حرفه ای هستید، این یک روش ایدئال محسوب می گردد.

بسیاری از نویسندگان معمولا برای دریافت بازخورد اولیه نسبت به داستانشان از خوانندگان بتا یاری می گیرند، حتی برخی از نویسندگان برای خواننده بتا یک پرسشنامه هم طراحی می نمایند که در حین مطالعه اثر به آن پاسخ بدهد. اطلاع از اینکه مخاطب نسبت به نوشته شما چه احساسی دارد می تواند به شما یاری کند قبل از انتشار، اثر مجذوب کننده تر و اقناعی تری فراوری کنید.

2- نمونه خوان (Proofreader)

انواع ویراستاران و نقش آن ها ممکن است متفاوت باشد، اما نمونه خوان ها یکی از رایج ترین انواع آن هستند. نمونه خوان ها پس از طی کردن مراحل دیگر ویرایش، به آنالیز محتوا می پردازند. این مرحله آخرین بازخوانی قبل از انتشار اثر است. نمونه خوان ها اغلب فقط در پی اشتباهات آشکار در دستور زبان و علائم نگارشی هستند و ممکن است بازخورد کمی درباره کیفیت یا توسعه محتوا داشته باشند.

اگر نگران اشتباهات املایی، نگارشی یا دستوری متن خود هستید، مانند مقاله ها یا رزومه ها، برترین گزینه استفاده از یک نمونه خوان است. بعلاوه مطالعه و آنالیز نهایی اثر قبل از انتشار از اشتباهات غیر قابل بازگشت پیش گیری می نماید. برخی از نمونه خوان ها بعلاوه متن شما را علامت گذاری می نمایند تا محل اصلاحات را نشان دهند.

3- ویرایشگر آنلاین (Online editor)

اصطلاح ویرایشگر آنلاین شامل هرکسی است که به صورت آنلاین اقدام به ارائه خدمات ویرایشی می نماید. این نوع ویراستاران عموما به صورت مستقل و فریلنس کار می نمایند و مجموعه مهارت های آن ها ممکن است نسبت به هم متفاوت باشد. اگر نمی دانید برای ویرایش اثرتان به چه کسی مراجعه کنید، یافتن یک ویراستار آنلاین می تواند گزینه خوبی باشد.

اگر قصد دارید استخدام یک ویرایشگر آنلاین را دارید، ابتدا مطمئن شوید که او در نوع ویرایش انتخابی شما به خوبی تسلط دارد. ممکن است هزینه این نوع ویراستاران هم فرق دارد، بنابراین مطمئن شوید که سطح و نوع تخصص ویراستار خود را به درستی انتخاب نموده اید.

4- همکار منتقد (Critique Partner)

همکار منتقد معمولا نویسنده یا مؤلفی است که داستان یک نویسنده دیگر را آنالیز می نماید و به او یاری می نماید تا کیفیت کار خود را بالا ببرد. همکار منتقد معمولا بیشتر به اسم مربی حرفه ای عمل کند تا یک ویرایشگر. وقتی به هدایت درباره نگارش و توسعه یک داستان برای انتشار احتیاج دارید، یک همکار منتقد گزینه مناسبی برای شما محسوب می گردد.

اگر با نویسندگان دیگر ارتباط دارید، این کار یک روش عالی برای معاوضه آثار و دریافت بازخورد محسوب می گردد. از آنجا که همکار منتقد شما هم یک نویسنده است، او می تواند روش های خاص و منحصر به فردی برای بهبود اثر شما پیدا کند، مانند توسعه شخصیت ها، توصیف طبیعی تر محیط داستان و حذف کلیشه نویسی.

5- دبیر انتشارات (Acquisitions Editor)

دبیر انتشارات به اسم ویراستار خرید هم شناخته می گردد. دبیر انتشارات کسی است که در یک مؤسسه انتشاراتی در پی کتاب ها یا مقالات تازه برای چاپ است. اگر در پی انتشار کتاب خود هستید یا یک نویسنده مستقل هستید و قصد دارید مقاله یا مطلب خودتان را در یک مجله یا سایت خاص ارائه دهید، دبیر انتشارات فردی است که باید با او صحبت کنید.

این نوع ویراستارها در پی کتاب ها و مقالاتی هستند که برای مؤسسه انتشاراتی یا شرکت سودآور و پرفروش باشند. آن ها سلیقه و فرایند بازار را دائما زیر نظر دارند و نویسندگان، پیشنهادات کتاب و ایده های بالقوه ای را پیدا می نمایند که می تواند برای خوانندگان مجذوب کننده باشد.

اگر فکر می کنید رمان یا مقاله شما فوق العاده است، می توانید آن را برای دبیر انتشارات مؤسسات انتشاراتی یا نشریات مختلف ارسال کنید.

6- ویراستار تکوینی (Developmental editor)

ویراستاران تکوینی در واقع به اسم مربی نویسندگان عمل می نمایند تا داستان آن ها را برای چاپ آماده نمایند.

آن ها شما را تشویق می نمایند و به شما یاری می نمایند تا لحن، ساختار و مخاطب اثر را به درستی ارزیابی کنید. آن ها بعلاوه شما را برای بهبود متنتان به چالش می کشند و ممکن است درباره نحوه توسعه پلات و طرح داستان با شما به بحث بپردازند.

هنگامی که برای پیشبرد داستان خود به هدایت احتیاج دارید، ویراستاران تکوینی باید بتوانند به شما یاری نمایند. آن ها بعلاوه ممکن است بخشی از زمان خود را برای سایه نویسی برای دیگران صرف نمایند. این نوع ویراستار به خصوص برای رمان ها، لازم است.

7- ویراستار محتوایی (Content editor)

ویراستاران محتوایی هر آنچه که در متن آمده است را آنالیز می نمایند.

درباره کتاب ها، آن ها داستان را آنالیز می نمایند و در صورت لزوم تغییراتی در طرح داستان، شخصیت ها، فضای داستان و دیگر چیزها ایجاد می نمایند. در حوزه روزنامه نگاری یا نشریات آنلاین، ویراستار محتوایی باید اطمینان حاصل کند که حوزه مفهومی مقاله برای مخاطبان مناسب است و موضوع آن با سیاست های نشریه همخوانی داشته باشد.

اگر برای اثر خود در پی ویرایش گسترده هستید، این نوع ویراستاری گزینه بسیار خوبی است. ویراستاران محتوایی همه عناصر را در کار شما آنالیز می نمایند و مطمئن می شوند که به طور کلی، محتوا با کیفیت و مجذوب کننده است. برخی از ویراستاران محتوایی حتی استراتژی بازاریابی و تأثیر کلی نوشتار را هم در نظر می گیرند.

8- ویراستار ادبی (Copy editor)

ویراستاران ادبی که بعلاوه با اسم ویراستاران صوری و گاهی اوقات به اسم ویراستار محتوایی هم شناخته می شوند، معمولا همه عناصر موجود در یک اثر را از حقایق گرفته تا دستور زبان و قالب بندی آن آنالیز می نمایند.

این ویرایشگران می توانند همه کارهای مربوط به ویراستاری را انجام دهند. ویراستاران ادبی به طور خاص علائم نگارشی و دستور زبان اثر را آنالیز می نمایند. آن ها دانش زبانی زیادی دارند و با شیوه های نوشتاری مختلف هم آشنا هستند.

9- دبیر سرویس (Associate editor)

دبیر سرویس ها اغلب برای روزنامه ها یا مجلات کار می نمایند. این اسم معمولا همراه با یک صفت بعد از آن به کار برده می گردد، مثلا دبیر سرویس سیاسی/اجتماعی/ورزشی. گاهی هم به این حرفه اسم دبیر اجرایی/ دستیار سردبیر داده می گردد.

یک دبیر سرویس اغلب مسؤولیت های یک دبیر انتشارات را دارد با این تفاوت که فقط در یک حوزه موضوعی خاص فعالیت می نماید، مثلا فقط روی کتاب ها یا مقالات سیاسی تمرکز دارد نه تمام موضوعات. او مسؤول جست وجوی داستان یا مطالب مجذوب کننده برای انتشار در حوزه خودش است.

این نوع ویراستاران مطالبی را که قرار است منتشر گردد را می خوانند و آن ها را آنالیز می نمایند. آن ها غالبا موضوعاتی را که ممکن است برای خوانندگان جالب باشد، به نویسندگان واگذار می نمایند و برای مجذوب کننده تر کردن اسم و محتوای مطالب برخی تغییرات را روی متن لحاظ می نمایند. آن ها هنگام گزینش محتوا برای انتشار و بعلاوه هنگام ویرایش محتوا، اهداف و سیاست های کلی روزنامه یا مجله را مد نظر قرار می دهند.

10- دبیر همکار (Contributing editor)

ویراستارانی هم که به صورت مکرر و در سطوح بالا ممکن است با یک مجله یا نشریه همکاری داشته باشند، به اسم دبیر همکار شناخته می شوند.

یک دبیر همکار معمولا با یک مجله یا روزنامه همکاری می نمایند و گاهی اوقات ممکن است از آن ها به اسم سردبیر چرخشی هم یاد گردد. در صنعت روزنامه نگاری، گاهی اوقات دبیر همکار را دبیر کل می نامند. یک دبیر همکار معمولا آزادی بیشتری در انتخاب آنچه که ویرایش می نماید یا روی آن کار می نماید دارد.

11- دبیر تحریریه/ سر ویراستار (Chief editor)

دبیر تحریریه که به اسم سر ویراستار/ دبیر اجرایی هم شناخته می گردد، مسؤول کلی فراوری مقالات، داستان ها و انواع دیگر محتوای با کیفیت و استاندارد می باشد. دبیر تحریریه کسی است که محصول نهایی را آنالیز می نماید تا مطمئن گردد که با استانداردهای سازمان مطابقت دارد و سپس آن را برای انتشار تأیید می نماید.

ممکن است سال ها تجربه برای رسیدن به این موقعیت لازم باشد. اما اگر در پی فردی هستید که درباره هر مرحله از نشر آثار جوابی قطعی به شما بدهد، دبیر تحریریه کسی است می تواند حرف آخر را در زمینه محتوای شما بزند.

12- سردبیر (Editor-in-Chief)

سردبیر به طور کلی شخصی است که بر واحد ویرایش نظارت می نماید و تمامی ویراستاران دیگر سازمان را مدیریت می نماید. آن ها کارها و وظایف را در بین تیم ویرایش توزیع می نمایند و بر پروژه های عظیم نظارت می نمایند. سردبیر بعلاوه مسؤول حفظ لحن و سبک بیانی سازمان به همراه فلسفه و رسالت آن است. گاهی اوقات در برخی از مؤسسات انتشاراتی سردبیر می تواند در هر پروژه ای که می خواهد کار کند.

شما چه نوع ویرایش های دیگری را می شناسید که در این مقاله به آن ها اشاره نشده است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.