صدای جهانی با احساس ایرانی - کلوب آگهی

حالا بعد گذشت حدود 70 سال هنوز هم مردم آن را زمزمه می نمایند و هر بچه ای که می خواهد درس موسیقی و آواز بیاموزد معلمش اول به او یاد می دهد جان مریم را بنوازد یا بخواند.

امروز زادروز استاد محمد نوری است که سال 1308 در تهران به دنیا آمد؛ استعدادی درخشان که هنوز هم کسی نتوانسته در ایران شبیه او باشد. استاد نوری 9مرداد 89 فوت کرد اما او همچنان با صدای جاودانه اش بین عموم و خواص زنده است و زنده خواهد ماند، چون برای ایرانی ها با صدایش یک جهان خاطره ساخته است.

زنده یاد نوری در کنسرت هایش قبل از اجرای جان مریم می گفت: شما با این ترانه خاطره دارید. من این آهنگ را تقدیم می کنم به بچه ها. آن ها هم باید آن را گوش نمایند تا برای آینده خاطره داشته باشند

آقای صدا و احساس

دکتر محمد سریر، دوست و همکار زنده یاد استاد نوری که بیش از 80 آهنگ برای او ساخته، درباره جان مریم می گوید: این آهنگ را آقای کامبیز مژده ای براساس یک ترانه فولکلور برای آقای نوری ساخت و او جان مریم را چنان بااحساس بالا و قدرتمند اجرا کرد که چند دهه است چندین نسل آن را گوش می نمایند و از آن لذت می برند.

دکتر سریر می گوید: آقای نوری متولد تهران است و همواره در این شهر زندگی کرد اما به دلیل علاقه اش به گیلان و موسیقی فولکلور این منطقه و ترانه های محلی گیلان و اجرای های زیادی که از این ترانه ها داشته بسیاری از مردم تصور می نمایند او گیلانی و متولد رشت است. آقای نوری آن قدر با جغرافیا و نوع زیست گیلان و مردمش قاطی شده بود که وقتی آوازهای این منطقه را اجرا می کرد همه احساسش را بروز می داد و همین احساس بود که عموم مردم را شیفته صدای زنده یاد نوری نموده بود. او صدایی بسیار خاص داشت که در جهان بیشتر در اپرا استفاده می گردد و گروهی خاص با آن آشنا هستند یا با آن ارتباط برقرار می نمایند اما آقای نوری با صدا و احساسش مردم را با خود همراه نموده بود.

عاشق ایران بود

مردی را تصور کنید با عینکی کائوچویی بر چشم. صورتی اصلاح شده، چهره ای مطمئن و میمیک خاص که روی سن ایستاده، چشمانش را بسته و از ته دل می خواند: ما برای آن که ایران خانه خوبان گردد رنج ها برده ایم / ما برای آن که ایران گوهری تابان گردد، خون دل ها خورده ایم...

و مردمی را تصور کنید که با او زمزمه می نمایند و همزمان اشک می ریزند.... دکتر سریر می گوید: آقای نوری عاشق ایران و وطن بود. همواره از ایران به عنوان مام وطن یاد می کرد. او در سال های قبل و بعد از انقلاب امکانش را داشت که به خارج مهاجرت نموده و با صدای خاصی که داشت در بهترین ارکسترها و اپراهای جهان مشغول کار گردد اما هرگز از ایران نرفت. چند بار برای اجرای کنسرت به خارج رفت اما همین که کارش در آنجا تمام می شد، برمی گشت. حتی در سال های اولیه قبل انقلاب که ممنوع الکار شده بود و اجازه فعالیت نداشت در ایران ماند چون عاشق ایران و رسوم و آداب و جغرافیایی اش بود. فولکلور ایران را به خوبی می شناخت و درباره آنها مطالعات زیادی داشت. در دهه 60 با مجله سروش مصاحبه کردم و گفتم که آقای نوری بی دلیل ممنوع الکار شده است بعد از این مصاحبه بود که ایشان توانست دوباره به کارش ادامه دهد و به رادیو برگردد و بهترین آلبوم هایش را به مخاطبانش ارائه کند.

سبک منحصربه فرد استاد نوری

دکتر سریر می گوید: استاد نوری از 18 سالگی آغاز به آموختن موسیقی کلاسیک کرد. از استادان او می توان به حسن اصلانی و ناصر حسینی اشاره نمود اما واقعیت این است که آقای نوری از همه اینها اصول موسیقی و آواز را آموخت اما به مرور به نوعی از آواز رسید که منحصر به خودش بود و در جهان فقط چندنفر مثل او بودند. خیلی زود جذب رادیو ارتش شد و در آنجا بود که آوازهای منحصربه فردش را ضبط و ارائه کرد. در دهه های 40 و 50 برایشان تعدادی موسیقی نوشتم که عالی اجرا کرد. بعد از انقلاب هم که به رادیو آمد هیچ کس مانند او نبود. چندنفری به عنوان شاگرد از حضورش بهره بردند اما راستش را بخواهید نه در زمان حیاتش و نه بعد از فوتش هیچ کس نتوانست مانند او باشد و می توان گفت سبک آقای نوری دیگر ادامه دهنده ای ندارد. ایشان متأسفانه فرزندی ندارند و همسرشان در قید حیات هستند و تنها یادگار ایشان محسوب می شوند. در سال 85 آقای نوری به عنوان یکی از چهره های ماندگار معرفی شدند که به نظرم بهترین کاری بود که می شد برای ایشان انجام داد. آقای نوری فارغ التحصیل رشته زبان انگلیسی هم بود و در دانشگاه این درس را تدریس می کرد اما موسیقی علاقه خاص او بود. بیشتر وقتش را صرف مطالعه در این رشته می کرد. برای معرفی موسیقی و ترانه های فولکلور سنگ تمام گذاشت چون بر این باور بود که ایران یکی از غنی ترین کشورها درزمینه موسیقی فولکلور است و مردم باید بدانند چه گنجینه ای دارند و از آن بهره مند شوند. هر جا کسی را پیدا می کرد که می توانست آوازها و ترانه های فولکلور را به او معرفی کند با او همکاری می کرد. به ما پیشنهاد می داد براساس آنها موسیقی بسازیم و خودش با همه احساس آنها را اجرا می کرد. باور داشت همین ترانه ها حس ایران دوستی را در مردم تقویت نموده و باعث ایجاد تفاهم و دوستی بین مردم می گردد.

چهره ماندگار ایران

استاد نوری فقط یک آوازخوان نبود، او به مفهوم واقعی هنرمند و آرتیست بود. صدایش منحصربه فرد بود؛ بسیار مطالعه می کرد که از این صدا برای بیان مفاهیم استفاده کند. باور داشت که باید برای جذب مردم در زمان اجرا از همه احساسش استفاده کند. می دانست مردم به احساس او که از ته قلبش برمی خیزد، پاسخ خواهند داد. ادبیات و تاریخ را به خوبی می شناخت و با ادبیات کهن و نوین ایران آشنا بود، به همین دلیل ترانه یا شعری را که انتخاب می کرد روی معنای آنها بسیار عمیق بود و فقط برای یک ریتم یا آهنگین بودن کلمات آن اثر را انتخاب نمی کرد، معنا برایش اولویت داشت. همین را در سفارش ترانه هایش هم در نظر می گرفت و معمولا با افرادی کار می کرد که اهل معنا و اندیشمند بودند. مردم برایش اهمیت زیادی داشتند، بازهم تأکید می کنم صدایش خاص بود و در حد استانداردهای جهانی اپرا اما استاد نوری با عشقی که به ایران و مردم داشت این صدا را چنان بااحساس ایرانی می آمیخت که همه مردم عاشق او بودند و بسیار به او احترام می گذاشتند. استاد نوری در زمان حیاتش مورد محبت و احترام مردم بود و به نظرم حتی اگر سال ها از درگذشت او بگذرد بازهم مردم او را دوست خواهند داشت و به صدا و شخصیتش احترام می گذارند. او یکی از چهره های همواره ماندگار ایران است... او درباره ایران خواند: در روح و جان من می مانی ای وطن.... خودش هم در روح و جان ایران خواهد ماند.

طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه خبرنگاران